Νότια Οσετία – Κριμαία: Η ρωσική «επεκτατικότητα» και ο ρόλος του ΝΑΤΟ
- By Eleni Panayiotou
Η Γεωργία ως θύμα, και τώρα ως θεατής της ρωσικής επιθετικότητας, επιδιώκει απεγνωσμένα την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.
Πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας, η Ρωσία ήταν “απασχολημένη” με τη Γεωργία. Ο πόλεμος του 2008 μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας σφράγισε, σε μεγάλο βαθμό, τη μοίρα της Νότιας Οσσετίας και της Αμπχαζίας. Κατά τη διάρκεια των ρωσικών εορτασμών του ενός έτους μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, η Ρωσία υπέγραψε συνθήκη με τη Νότια Οσσετία η οποία, σε γενικές γραμμές, προβλέπει την ένταξη της στη μητέρα πατρίδα, τη Ρωσία. Η Αμπχαζία υπέγραψε την ίδια συνθήκη πέρυσι. Η Δύση έδειξε τη δυσαρέσκειά της και η Γεωργία την απογοήτευσή της.
Η Γεωργία είχε την ελπίδα ότι οι δύο θύλακες θα επιστρέψουν εκεί όπου ανήκουν. Ωστόσο, οι ελπίδες της Γεωργίας δεν βασίζονται μόνο στην επιστροφή των δύο θυλάκων. Η Γεωργία ως θύμα, και τώρα ως θεατής της ρωσικής επιθετικότητας, επιδιώκει απεγνωσμένα την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανική κρίση ενίσχυσε περαιτέρω αυτή την επιθυμία και με τιςπρόσφατες ασκήσεις ΗΠΑ - Γεωργίας να λαμβάνουν χώρα στην “αυλή” της Ρωσίας, οι ελπίδες της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ φαίνεται να βρίσκουν γόνιμο έδαφος.
Με βάση την εμπειρία της Γεωργίας με τη Ρωσία, ο Andro Barnovi μιλά στοDefenceMatters.org για την κρίση στην Ουκρανία, την Κριμαία και τις ελπίδες της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
- Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές - σε σχέση με τη ρωσική επιθετικότητα - μεταξύ Κριμαίας / Νότιας Οσσετίας, ή Γεωργίας / Ουκρανίας; Πιστεύετε ότι η Κριμαία ήταν μόνο η αρχή;
Λοιπόν, πρώτα απ 'όλα, η Κριμαία δεν είναι η αρχή, αλλά μια “καθυστερημένη συνέχεια”.Η αρχή έγινε με την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ενώ στη συνέχεια είχαμε την καταστροφική ρωσική άμεση συμμετοχή στην περιοχή Ναγκόρνο Καραμπάχ αλλά και την ολοκληρωτική κατάληψη των εδαφών της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Ξέρω ότι είναι λίγο διαφορετικό στα μάτια πολλών στη Δύση, ξέρω ότι υπάρχουν λεγόμενες εθνοτικές συγκρούσεις σε άλλες περιοχές, αλλά αυτές ήταν τεχνητά πυροδότημένες συγκρούσεις, εμπνευσμένες και αξιοποιημένες από τη Ρωσία. Αν κάποιος θέλει να δει πέραν των μύθων τότε η πραγματικότητα είναι αυτή - η Ρωσία κατέλαβε εδάφη που έκρινε ως στρατηγικά γι αυτήν, αξιοποίησε κατά καιρούς εθνοτικά προβλήματα, καλλιέργησε αυτά τα προβλήματα και ως εκ τούτου έκανε τους γεωπολιτικούς πολέμους να μοιάζουν με εθνοτικές συγκρούσεις.
Στη συνέχεια, άρχισαν να «μεσολαβούν» στις συγκρούσεις αυτές, που σημαίνει ότι τους πάγωσαν και εγγυήθηκαν την στρατιωτική τους παρουσία εκεί. Η πρώτη πλήρη εξέλιξη υβριδικού πόλεμου, συμπεριλαμβανομένου και του πολέμου στον κυβερνοχώρο με παραστρατιωτικές διαστάσεις, έγινε από τη Ρωσία το 2008, στον πόλεμο με τη Γεωργία.
Έτσι, η κύρια ομοιότητα μεταξύ αυτών των περιπτώσεων είναι το ενδιαφέρον και η άμεση συμμετοχή της Ρωσίας . Για να επαναλάβω - ναι - υπήρχαν προβλήματα, υπήρξαν παράπονα, αλλά δεν υπήρχαν συγκρούσεις. Εξακολουθεί να μην υπάρχει εθνοτικό μίσος προς τους Αμπχάζιους, τους Οσσέτιους ή τους Ρώσους στη Γεωργία ή την Ουκρανία. Για παράδειγμα, στην Γεωργία σήμερα ζουν περισσότεροι Οσσέτιοι απ’ οτι στην αποσχισθείσα περιοχή την οποία η Ρωσία θεωρεί ανεξάρτητη. Περισσότεροι Ρώσοι ζουν στην Αμπχαζία σήμερα απ’ ότι Αμπχάζιοι. Υπάρχουν περισσότερα ρωσικά στρατεύματα στη "Νότια Οσσετία", απ’ ότι ρωσικός πληθυσμός, ενώ Ρώσοι ζουν στην Ουκρανία χωρίς καμία πίεση. Αυτό δείχνει ότι οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι περιπτώσεις Τούτσι και Χούτου αλλά κάτι πολύ διαφορετικό.
Είναι ακόμη πολύ ζωντανή στην μνήμη μας η υπόθεση της Κριμαίας. Κανείς δεν είχε ακούσει για κάποια σοβαρή σύγκρουση στην Κριμαία και μια καλή μέρα ξυπνήσαμε και βρήκαμε μια εξαιρετικά σοβαρή σύγκρουση. Αυτό που προηγήθηκε ήταν η στάση του Πούτιν κατά της Ενωσιακής Συμφωνίας με την ΕΕ, η προδοσία του Γιανουκόβιτς, μια πολύ βίαιη καταστολή των διαδηλωτών και η συνειδητοποίηση του Πούτιν ότι θα “έχανε” την Ουκρανία. Η Κριμαία ακολούθησε ως μια"λογική" συνέχεια των πραγμάτων. Ο Πούτιν έστειλε όπλα και πράκτορες και όλοι γνωρίζουμε τι συνέβη μετά.
Είχαμε ακριβώς το ίδιο σενάριο στην Αμπχαζία και μια πολύ παρόμοια ιστορία στη Νότια Οσσετία. Αυτές είναι όλες οι πράξεις της Ρωσίας - η τελευταία αυτοκρατορία που δεν θέλει να αλλάξει. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι καθοριστικά και η πλύση εγκεφάλου του λαού της είναι μια κυρίαρχη πολιτική.
- Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η εξέλιξη της κρίσης στην Ουκρανία;
Εξαρτάται από την προσέγγιση της Δύσης έναντι της Ρωσίας και από την ετοιμότητα του λαού της Ουκρανίας να αντισταθεί στην ρωσική πίεση και να αναμορφώσει την χώρα του ταυτόχρονα. Αν θέλουν να ξεφύγουν από τον ρωσικό έλεγχο η μεταρρύθμιση σε ριζωμένες πρακτικές και στη νοοτροπία της κοινωνίας είναι απαραίτητη.
Είναι ακριβώς αυτός ο “ρωσικός παρακμιακός βάλτος” που έχει ενώσει αυτούς τους ανθρώπους και όσο πιο βαθιά βουλιάζουν στο βάλτο τόσο γίνονται οι καλύτεροι σύμμαχοι των ρώσων. Αυτό που βλέπουμε σήμερα μέσα και γύρω από την Ουκρανία είναι μια προσπάθεια να σταματήσουν τη Ρωσία, κάτι όμως που δίνει στη Ρωσία τον απαραίτητο χρόνο προκειμένου να υπολογίσει εκ νέου τη στρατηγική της. Αυτό δεν είναι καλό νέο επειδή, αν δεν αναγκαστεί με πολύ σαφή τρόπο, η Ρωσία δεν θα κάνει παραχωρήσεις.
Τελικά πιστεύω ότι θα δοθεί η δυνατότητα στην Ουκρανία να αναπτυχθεί και με την κατάλληλη πίεση η Ρωσία θα σταματήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις
- Πιστεύετε ότι ο εξοπλισμός της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ θα ήταν μια σωστή επιλογή, δεδομένου των συνθηκών;
Σκεφτείτε αυτό - εάν η Ρωσία καταφέρει τον στόχο της, με άμεση εισβολή στην Ουκρανία, και εάν ο ρωσικός πληθυσμός έχει πειστεί, με κάποιο τρόπο, να υποστηρίξει την εισβολή, δηλαδή εάν οι αρχές του Κρεμλίνου δεν έχουν κανένα εγχώριο λόγο για να σταματήσουν την επιθετικότητα, τότε το μόνο πράγμα που θα προσπαθήσει να κάνει η Μόσχα, στο μέλλον, είναι να συνεχίσει και να εμβαθύνει την κατοχή και να μην αναζητήσει μια ειρηνική λύση στο πρόβλημα.
Είναι αλήθεια ότι στα μάτια της Δύσης η Μόσχα δεν διαθέτει πόρους για να εκβιάσει το Βερολίνο, το Λονδίνο ή την Ουάσινγκτον, αλλά η Ρωσία διαθέτει τους πόρους για να οδηγήσει την Ουκρανία στην αποτυχία και να αναγκάσει την κυβέρνησή να χάσει την λαϊκή υποστήριξη, να διαβρώσει τη νομιμότητά της, να την ανατρέψει και να αντικαταστήσει τα μέλη της με μαριονέτες.
Αυτό δεν φαίνεται να είναι ένα πιθανό σενάριο, αλλά θα συμβεί εάν δοθεί χρόνος στην Μόσχα, και εάν δεν δοθεί στήριξη στην Ουκρανία για να επιβιώσει ως μια σταθερή και ευημερούσα χώρα.
Η Ουκρανία χρειάζεται μια ισχυρή αίσθηση ασφάλειας και γι 'αυτό χρειάζεται όπλα, εκπαιδευτές, και την πολύ ισχυρή πολιτική στήριξη από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Οπότε, αν κάποιος θεωρεί ότι το παγκόσμιο χάος ή ρωσικά άρματα στην Πολωνία ή στην Τσεχία είναι αποδεκτά για την Ευρώπη, τότε φυσικά δεν θα υποστηρίξει την απόφαση για τον οπλισμό της Ουκρανίας. Αλλά αν κάποιοι θεωρεί ότι πρέπει να κρατήσουμε τους “βάρβαρους” όσο το δυνατόν πιο μακριά, τότε ο οπλισμός της Ουκρανίας θα ήταν πολύ πιο πιθανός γι’αυτούς. Κατά την άποψη μου αυτό έχει αργήσει.
Είναι πολύ “φτωχό” το επιχείρημα ότι ο στρατός της Ουκρανίας δεν έχει την κατάλληλη εκπαίδευση και είναι διεφθαρμένος, άρα γι’ αυτό το λόγο δεν θα πρέπει να οπλιστεί. Μπορεί να έχει βάση αυτό το επιχείρημα αλλά υπάρχει μια νέα κυβέρνηση που είναι έτοιμη να συνεργαστεί. Η νέα ηγεσία, συμπεριλαμβανομένου και του στρατού, είναι πρόθυμη και ικανή να σχηματίσει μια νέα ελίτ ταγμάτων και μονάδων, με ένα υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού, ιδίως στις τάξεις των αξιωματικών. Αν υπάρχει η βούληση στη Δύση για να παράσχει στην Ουκρανία υποστήριξη και σοβαρή συνεργασία και αν η Δύση καταλάβει τι θα σήμαινε γι’αυτην μια αποτυχία στην Ουκρανία, τότε θα βρεθούν και οι απαιτούμενοι πόροι.
- Θεωρείτε ότι όλες οι πρώην σοβιετικές χώρες είναι σε κίνδυνο να έχουν την ίδια τύχη;
Η Ρωσία θεωρείται μια περιφερειακή δύναμη αλλά οι Ρώσοι δεν θα συμφωνούσαν με αυτόν τον ορισμό. Ακόμη θεωρούν τον εαυτό τους παγκόσμια υπερδύναμη, αν και είναι μια αναδυόμενη δύναμη. Αυτό σημαίνει ότι ναι - όλες οι πρώην σοβιετικές χώρες, και όλες οι χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας είναι σε κίνδυνο μέχρι κάποιο βαθμό. Φυσικά, οι χώρες υπο την αιγίδα του άρθρου 5 βρίσκονται σε πολύ διαφορετική θέση, αλλά θα πρέπει να θυμάστε ότι πρωταρχικός στόχος της Ρωσίας δεν είναι η Γεωργία, η Ουκρανία ή τα κράτη της Βαλτικής αλλά το ΝΑΤΟ. Όταν δεν μπορεί αυτή η χώρα να πολεμήσει με στρατιωτικά μέσα, στοχεύει στην υπονόμευση της ενότητας του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Οπότε μακροπρόθεσμα, αν η ενότητα του ΝΑΤΟ δεν είναι σταθερή, τότε δημιουργεί ένα άνοιγμα και πολλές διαφορετικές προοπτικές για τη Ρωσία. Συνεπώς η μεγαλύτερη στρατηγική δύναμη της Δύσης είναι η ενότητα.
- Πιστεύετε ότι οι καλύτερες επιλογές για την άμυνα, για χώρες όπως η Ουκρανία, η Γεωργία και η Μολδαβία, είναι ένα Σχέδιο Δράσης για ένταξη (MAP) στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Δεν είναι μόνο το Σχέδιο Δράσης για ένταξη που θα θέλαμε αλλά φιλοδοξούμε για μια πραγματική συμμετοχή. Η Γεωργία έχει ξεπεράσει ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ με τις μεταρρυθμίσεις της, συμπεριλαμβανομένου και του στρατιωτικού τομέα, αλλά βρισκόμαστε ακόμα μακριά από ένα Σχέδιο Δράσης για ένταξη. Έχουμε διάφορες νέες μορφές συνεργασίας, προσπαθούμε να είμαστε οι καλύτεροι εταίροι, μοιραζόμαστε τις δυσκολίες και τις ευθύνες σε βαθμό που η Γεωργία είχε τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν στρατιωτική παρουσία και τη δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν, αλλά η συναίνεση να ενταχθεί η Γεωργία στο ΝΑΤΟ δεν υπάρχει ακόμη. Υπάρχει μόνο η υπόσχεση ότι μία ημέρα θα συμβεί.
Αυτό είναι απλά χάσιμο χρόνου και ευκαιριών, όχι μόνο για τις χώρες μας, αλλά και για το ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω. Μου φαίνεται ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αντέξει όχι μόνο το ΝΑΤΟ αλλά και ο δυτικός κόσμος.
- Ποια είναι η στρατηγική πίσω από τις στρατιωτικές ασκήσεις της Ρωσίας στον Βόρειο Καύκασο; Ειναι αποτελεσματική;
Ο εκφοβισμός των τοπικών κυβερνήσεων είναι ένα προειδοποιητικό μήνυμα προς τη Δύση ότι η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω. Ναι είναι αποτελεσματική επειδή έχει αποτέλεσμα στη Δύση. Όταν οι τοπικές κυβερνήσεις δεν ελπίζουν στη σαφή υποστήριξη των εταίρων τους τότε δεν είναι πολύ τολμηρές.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα κράτη θα λυγίσουν έναντι της Ρωσίας. Για παράδειγμα σε μια πρόσφατη έρευνα το 78% των Γεωργιανών δείχνουν μια ισχυρή αποφασιστικότητα για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Σε μια κατάσταση όπως αυτή οι κυβερνήσεις πρέπει να ακολουθούν τη βούληση του λαού. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι χρειάζονται μεγαλύτερη ασφάλεια, ευημερία και ανάπτυξη. Ήδη είδαμε το παράδειγμα της Ουκρανίας, όπου η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς απομακρύνθηκε από τον λαό με αποτέλεσμα αυτά που ακολούθησαν. Αμφιβάλλω αν κάποιος άλλος εκτός από τη Μόσχα θέλει να γίνει το ίδιο στη Γεωργία.
- Η Γεωργία για πρώτη φορά φιλοξενεί κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ. Τι νομίζετε ότι σημαίνει αυτό για τη τις σχέσεις Γεωργίας - ΝΑΤΟ; Είναι προετοιμασμένη η Γεωργία για την αντίδραση της Ρωσίας;
Αυτό σημαίνει ότι γίνονται προσπάθειες οι σχέσεις Γεωργίας-ΝΑΤΟ να φτάσουν σε κάποιο νέο επίπεδο, ότι η ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ είναι στην ημερήσια διάταξη και ότι το ΝΑΤΟ θεωρεί τη Γεωργία άξιο εταίρο στην περιοχή.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι το ΝΑΤΟ στέλνει ένα μήνυμα προς τη Μόσχα. Όσο για την αντίδραση της Ρωσίας - δεν χρειάζεται να φοβόμαστε, δεν χρειαζόμαστε ρωσική άδεια για να ζήσουμε και να προοδεύσουμε. Αυτό είναι δικαίωμά μας, αγωνιστήκαμε για το δικαίωμα αυτό και εμείς θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για αυτό. Τόσο απλό είναι.
Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια προοδευτική και ευημερούσα Γεωργία, έναν αξιόπιστο εταίρο και μια «γέφυρα προόδου» σε ένα πολύ δύσκολο μέρος του κόσμου. Οι νέες γενιές φέρουν αυτήν την ταυτότητα και η κοινωνία συνολικά έχει αλλάξει πάρα πολύ. Υπάρχουν κάποια προβλήματα αλλά η Γεωργία είναι πολύ πιο Ευρωπαϊκή σήμερα, απ’ ότι ήταν πριν δύο ή τρεις δεκαετίες. Αυτό είναι που εγώ αποκαλώ ετοιμότητα για επιβίωση, αν και η ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων είναι πολύ υψηλότερη από ποτέ.
*Ο Andro Barnovi είναι Γεωργιανός, ιδρυτής και ηγέτης του Κινήματος για Ανεξαρτησία και Ευρωπαϊκή ένταξη, ο Επικεφαλής της Επιτροπής στη Προεδρική Βιβλιοθήκη Σακασβίλι , Μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του Εθνικού Ενωμένου Κινήματος , ήταν Επικεφαλής της Προεδρίας το 2013 και Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας την περίοδο 2011-12.
